تدوین اسناد راهبردی حوزه توسعه فرهنگ قرآنی در سال 96/ تحلیل چالش های حوزه فعالیت های قرآن در طرح آینده پژوهی فعالیت های قرآنی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو قرآن، رضا سلامت پناه، معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی با حضور در برنامه "افق" با اشاره به جمع بندی فعالیت های قرآنی در سال 96 و تحولات پیش بینی شده در سال 97 گفت: سال 96 سال پر تحولی بود برای حوزه فعالیت های قرآنی و مقدمات ثمر دهی بسیاری از فعالیت ها در سال مهیا شد و در سال آینده امیدواریم این ثمرات را بهتر و بیشتر ببینیم.
وی با اشاره به تقسیم بندی كلی فعالیت های سال جاری خاطرنشان كرد: بر اساس ادبیات حوزه توسعه فرهنگ قرآنی سه حوزه عمومی آموزش عمومی قرآن، پژوهش و آموزش عالی قرآنی و تبلیغ و ترویج قرآنی و همچنین مدیریت فعالیت های قرآنی كشور برای فعالیت های قرآنی داریم.
سلامت پناه با بیان اینكه برای تحلیل درست باید به صورت كاملا منسجم و علمی به فعالیت ها نگاه كنیم تا رهاورد این نگرش یك تحلیل ثمربخش باشد، اظهار كرد: در ذیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی سه كمیسیون داریم كه محل بحث و گفتگو و سیاست گذاری برای فعالیت های قرآنی است، زیرا فعالیت های دستگاه ها ثمره هماهنگی های كمیسیون هاست و دستگاه ها بر اساس آن مدل فعالیت می كنند.
معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی با بیان اینكه قبل از هر چیز امسال اتفاق بسیار مباركی داشتیم كه به خاطر مهیا نبودن فضا و بستر گفتمان، ایجاد این رویداد با تاخیر بوده است، تصریح كرد: اولا اسناد راهبردی حوزه توسعه فرهنگ قرآنی كه ما اختصار اسناد منشور توسعه فرهنگ نام می بریم، آماده شده، سند آموزش عمومی و سند تبلیغ و ترویج تصویب و ابلاغ شده و سند پژوهش آموزش عالی نهایی سازی شده و در فرایند تصویب قرار گرفته یعنی یك اتفاقی شكل گرفت كه ما بر اساس آن آفاق خود را ترسیم كردیم و گام به گام حركت خواهیم كرد.
وی با بیان اینكه بر اساس این اسناد مطالبات ما بهینه می شود، تاكید كرد: این اسناد از برنامه پنجم توسعه آمد و در برنامه ششم تصویب شد، در حال حاضر مسیر فعالیت های قرآنی كشور كاملا شفاف شده و قابل مقایسه با گذشته نیست و ما منتظر فعالیت های موثر خواهیم بود.
سلامت پناه با بیان اینكه از این به بعد اقدامات اسناد كاملا مشخص است و بنا بر ظرفیت دستگاه ها اجرایی می شود، ادامه داد: در این اسناد یك مساله مهم اقبال دستگاه های اجرایی است و اینكه سند در عین حال كه باید اقناع كند مجری و مخاطب را از آن طرف باید مخاطب به آن اقبال نشان دهد.
معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی یكی از دلایل مهم تاخیر تصویب سند این بود كه بستر مورد نیاز ما فراهم نشده بود، افزود: در حوزه آموزش عمومی در سال 96 مجموعه فعالیت هایی كه انجام شد تصویب سند راهبردی آموزش عمومی قرآن كشور بود، در این سند ضرورت ارتقای تشكیلاتی دبیرخانه و تشكیل مركز هماهنگی آموزش عمومی قرآنی را تدارك دیدیم تا در سال 97 این مركز با قدرت مستقر شود.
وی با بیان اینكه همچنین انتخاب آقای كاظمی به عنوان معاونت پرورشی و دبیر كمیسیون آموزش عمومی قرآنی كشور اتفاق خوب امسال بود، گفت: در كنار همه فراز و فرودهای حوزه فعالیت های قرآنی كشور یك مساله قابل لمس است و آن اینكه اگر با یك نگاه كلان نگر به كل فعالیت ها نگاه كنیم با همه كندی حركت شاهد رفتن به یك سمت راهبردی و ادبیات و گفتمان موجود در فضای قرآنی كشور هستیم.
سلامت پناه با بیان اینكه در این حركت هم سطح نگاه به فعالیت های قرآنی مترقی تر می شود هم سطح نگاه مجریان به فعالیت ها خاطرنشان كرد: یكی از آسیب های جدی ما تقلیل نگاه ها و فعالیت های قرآنی به ساده ترین فعالیت ها مثل مسابقات و غیره است در حالی كه باید مثلا در حوزه فعالیت های تبلیغی ترویجی هنر را توانمند كنیم، در حوزه پژوهش و آموزش عالی به مقوله تولید دانش قرآنی بپردازم و در حوزه آموزش عمومی به ارتقای نرخ آموزش عمومی قرآنی در میان مخاطبان توجه كنیم.
معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار كرد: فهم این قضیه از جانب مجریان و مطالبه آن از جانب مردم نشان می دهد كه ما با همه مسائل به سمتی می رویم كه نسبت به سال قبل متمایز است.
تحقق درصدی از بودجه 100 میلیاردی قرآن كریم ظرف فردا و پس فردا
حجت الاسلام حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ادامه بر روی خط ارتباطی برنامه افق قرار گرفت و گفت: نسبت به تحولات سال 96 ما تمام زیرساخت های لازم برای تمام حركت های قرآنی در عرصه ملی و بین المللی را در اختیار داریم و هیچ بهانه ای از حیث اسناد بالادستی چه در حوزه تبلیغ و ترویج و چه آموزش عمومی و عالی وجود ندارد.
وی با اشاره به برخی اقدامات موثر قرآنی در سال 96 خاطرنشان كرد: تصویب طرح ملی حفظ قرآن كریم، راه اندازی ستاد راهبری طرح ملی و راه اندازی هیات رسیدگی به امور موسسات و رسمیت بخشی به فعالیت های مردمی انجام شده است.
حجت الاسلام محمدی با بیان اینكه آنچه كه به عنوان حركت زیرساختی جز وظایف شورا بود انجام شده و از سال آینده در حوزه وظایف دستگاه ها به صورت ویژه در حوزه مدیریت قرآنی اتفاق می افتد، اظهار كرد: در خصوص موسسات و اتحادیه قرآنی استان ها شاهد تحول بزرگی در عرصه ملی خواهیم بود و امیدواریم اتحادیه واحد قرآنی در كشور تشكیل شود.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اجرای برنامه های كلان حوزه های قرآنی در سال جاری تصریح كرد: در سال آینده بیمه فعالین قرآنی اجرا می شود و فعال سازی لایه های استانی و شهرستانی در عرصه فعالیت های قرآنی نكته مهم برای سال آینده است.
وی با بیان اینكه در خصوص بودجه قرآنی وعده گرفتیم ظرف فردا و پس فردا از 100 میلیارد بودجه قرانی درصدی تخصیص یابد این در حالی است كه مطالبه ما 50 درصد بود، تاكید كرد: همچنین بودجه سال آینده در ردیف های الزامی قرار گرفت.
حجت الاسلام محمدی با اشاره به بشارت سال 97 گفت: با توجه به تكمیل اسناد و تامین كلیه زیرساخت ها و انجام مقدمات لازم برای ادغام اتحادیه ها و رسمیت بخشی به فعالیت های مردمی موسسات قرآنی كشور و مناسب شدن بودجه منشور توسعه و ارتقای بودجه قرآنی دستگاه ها سال 97 سالی پر رونق، پر تحرك، با نشاط باشد و شاهد تحولات خاصی در حوزه فعالیت های قرآنی باشیم.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی خاطرنشان كرد: ما تعهداتی را به دستگاه ها داشتیم كه 40 درصد آن را پرداخت كردیم و درصورتی كه بودجه واریز شود در راستای تامین تعهداتمان در پرداخت 60 درصد اقدام می كنیم.
سلامت پناه در ادامه این برنامه با بیان اینكه در حوزه پژوهش و آموزش عالی اقدامات خوبی داشتیم، گفت: كمیسیون پژوهش و آموزش عالی سیاست گذار و راهبر تربیت نیروی انسانی متخصص قرآنی برای همه بخش های قرآنی كشور است و بحث تولید دانش قرآنی را پیگیری می كند.
وی با بیان اینكه در سال 96 در مركز هماهنگی توسعه فعالیت های پژوهش و آموزش عالی در وزارت علوم از جمله اقدامات خوب در حوزه رشته های دانشگاهی قرآنی كشور در مقطع كارشناسی بود، خاطرنشان كرد: به این معنی كه در رشته قرآن و حدیث برای اولین بار بناست یك دور قرآن مرور شود و علاوه بر اینكه در این رشته در 100 واحد مشترك همه مباحث قرآنی خوانده می شود، به ارزش 17 تا 20 واحد آموزشی بابت همسان سازی ظرفیت های ما افزون شد.
سلامت پناه با بیان اینكه همچنین در شش حوزه شش بسته پیشنهادی در 35 واحد به دانشجو پیشنهاد می شود، اظهار كرد: در حوزه آموزش عمومی تربیت معلم و دبیر، در حوزه تبلیغ و ترویج حوزه تلاوت و هنرهای قرآنی و حوزه فرهنگ و هنر قرآنی، در حوزه پژوهش هم مطالعات حدیث و هم مطالعات قرآن داریم و هر كس به طور مشترك 100 واحد می خواند و در حین 100 واحد یكی از این بسته های 35 واحدی را انتخاب می كند كه این مساله تحول جدی برای تربیت نیروی انسانی متخصص رقم می زند.
معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی با بیان اینكه در سال 96 تولید كتب درسی این رشته با همكاری دانشگاه قرآن و حدیث و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه كلید خورد، تصریح كرد: در این راستا در حدود 50 كتاب جدید و درسنامه جدید قرآنی برای دانشگاه منتشر شده است، این درسنامه ها 35 واحد درسی را به خود اختصاص داده اند.
تعامل سازمان اوقاف با دستگاه های قرآنی جهت هم افزایی و حذف موازی كاری
حجت الاسلام سید مصطفی حسینی، رئیس مركز امور قرآنی سازمان اوقاف در ادامه در گفتگوی تلفنی گفت: در سالی كه گذشت مركز امور قرآنی تلاش كرد در ارتباط با هم افزایی و تعامل با مجموعه های قرآنی كشور 5 مسابقه بین المللی قرآن كریم را با هم برگزار كند، همچنین در تعامل با وزارت ارشاد بزرگترین آزمون قرآنی كشور، در تعامل با سازمان دارالقرآن آزمون اعطای مدرك را برگزار كرد و در ارتباط با طرح تربیت حافظان ستاد توسعه موقوفات قرآنی را ایجاد نمود.
وی ادامه داد: همچنین در این راستا از دو ماه پیش مكاتباتی با تمام مجموعه های قرآنی داشتیم و شناسه برنامه های خود را در سال آینده اعلام كردیم و اعلام آمادگی برای تعاملات بیشتر نمودیم.
حجت الاسلام حسینی افزود: در حوزه حفظ قرآن پس از فعال شدن ستاد راهبری حفظ در شورای توسعه فرهنگ قرآنی، نایب رئیسی به اوقاف سپرده شد و سعی كردیم به عنوان یكی از مجموعه های قرآنی كشور در راستای تعامل و هم افزایی و حذف فعالیت های موازی قدم هایی برداریم.
رئیس مركز امور قرآنی سازمان اوقاف گفت: مجموعه پیشنهاداتی كه در چند سال اخیر برای تسهیل مسابقات قرآنی ارائه شده بود در قالب مدل در چهار روز ضبط شد كه از روز اول فروردین هر شب از ساعت 21 از شكبه قرآن تحت عنوان مسابقات مشكات پخش می شود تا در صورت نظر مثبت اساتید، داوران و متسابقین این روش در مسابقات اعمال شود.
وی خاطرنشان كرد: ما معتقدیم یكی از بزرگترین اتفاقات در حوزه تبلیغ و ترویج قرآن فرهنگ سازی است، باید این اتفاق بیفتد تا قرآن برای جامعه ما تبدیل به یك مساله باشد و اقشار مردم نیاز خود را به قرآن پیدا كنند.
حجت الاسلام حسینی با بیان اینكه سازمان اوقاف اولین اولویت خود را در مجموع فعالیت های خود طرح تربیت حافظان قرار داده است، تصریح كرد: در این راستا نشست هم اندیشی با 120 نفر از اساتید برگزار شد.
رئیس مركز امور قرآنی سازمان اوقاف با اشاره به اقدامات پیش روی سازمان در خصوص ابلاغ اسناد بالادستی گفت: ما مجموع كارشناسان خود را بسیج كردیم به صورت كارگاهی از صبح تا غروب ناظر به اسنادی كه اعلام شده، شناسنامه های اقداماتی كه ما مكلف شدیم را تهیه كنند.
اتمام طرح آینده پژوهی فعالیت های قرآنی و تحلیل چالش های پیش رو
سلامت پناه در ادامه خاطرنشان كرد: اتفاق مهمی كه در حوزه تبلیغ و ترویج قرآن كریم در سال 96 افتاد این بود كه سند تبلیغ و ترویج با برنامه های كلان در حوزه بین الملل، فضای مجازی و شاخصه های فعالیت ها طرح و تصویب شد و پیش بینی ما نوید بخش این است كه بخش عمده صاحب نظران دانشگاهی به بخش تبلیغ و ترویج پیوند بخورند.
وی اظهار كرد: با توجه به اینكه تولید ایده و اندیشه مقدمه تولید محصول است در حوزه تولید محصول، چالش عمده این است كه ایده ها و اندیشه های ناب پشتیبانی محصول را نمی كنند بنابراین با حضور فقهی زاده در معاونت قرآن و عترت ارشاد امیدواریم بتواند ظرفیت دانشگاهی را به كار بگیرد و در خدمت تولید محصولات قرآنی و فرهنگ سازی قرآن گام بردارد.
سلامت پناه با اشاره به تحولات حوزه مدیریت كلان قرآنی تصریح كرد: شورای توسعه فرهنگ قرآنی یك نهاد مستقل نیست بلكه یك نهاد شورایی است كه برآیند حضور اعضای خود می باشد و محلی است كه ظرفیت های قرآنی كشور در آن جمع می شوند و به سیاست گذاری می پردازند و دبیرخانه ای دارد كه كارهای اجرایی و پشتیبانی می كند.
معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی با بیان اینكه در حوزه مدیریت كلان كشور استقرار كامل تشكیلات صندوق توسعه مشاركت های قرآنی كشور را داشتیم، ادامه داد: در سال گذشته بحث راهبری طرح ملی حفظ قرآن را داشتیم كه جلسات كارشناسی ستاد تشكیل شده و برنامه های آن تدوین گردیده است.
وی افزود: همچنین اسناد قرآنی استان ها بر اساس آمایش سرزمینی و فعال سازی استان ها در حوزه قرآنی پیگیری شد و بحث همایش هم اندیشی بررسی مسائل بر روی اجرای منشور داشتیم كه در این راستا 4 جلسه شورای توسعه و 12 جلسه مشورتی در سال 96 برگزار شد.
سلامت پناه با اشاره به چالش ها و آسیب های حوزه فعالیت های قرآنی گفت: اخیرا پژوهشی در دبیرخانه شورای توسعه به اتمام رسید كه طرح آینده پژوهی فعالیت های قرآنی بود كه آینده های محتمل و چالش های احتمالی را پیش بینی كرده و به صورت علمی به برخی از تحلیل ها و چالش ها پرداخته است.
معاون برنامه ریزی راهبردی شورای توسعه فرهنگ قرآنی خاطرنشان كرد: یك واقعیت این است كه نرخ دانش مطلوب مدیران قرآنی و مدیران فرهنگی باید در حوزه قرآن بیشتر شود و عزم جدی در مدیریت آموزش عمومی داشته باشیم و مساله نیروی انسانی متولی نظام رسمی باید توانمند تر شوند، همچنین غلبه كاركرد تبلیغی و ترویج قرآن بر كاركردهای اصلی توسعه فرهنگی قرآنی بسیار جدی است كه باید به آن پرداخته شود.