در برنامه افق مطرح شد؛ رونمایی از مصحف دیجیتال در دهه فجر/ نشر 87 میلیون قرآن

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو قرآن؛ برنامه زنده افق امروز، 20 مردادماه به موضوع چاپ و نشر قرآن كریم اختصاص داشت. در این برنامه، سیدعزیزالله مرتضوی، مدیر امور تصحیح سازمان دارالقرآن الكریم و محمد بابایی، مدیر نشر مركز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی حضور داشتند.
مرتضوی درباره آمار چاپ قرآن اظهار كرد: معاونت نظارت بر چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن از سال 64 بر اساس بخشنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شروع به فعالیت كرد و تاكنون 33 سال است كه در این عرصه فعالیت می‌كند. مجموعه افرادی كه در چاپ و نشر مشغول به فعالیت هستند، طی 33 سال بالغ بر 433 جزء از قرآن را تصحیح كرده‌اند. تعداد مجوزهای چاپ شده 9397 مجوز است. تیراژ مجوزهای چاپ بعد از پیروزی انقلاب 166 میلیون و 438 هزار جلد است كه توسط ناشران چاپ شده است.
وی افزود: معاونت نظارت بر چاپ و نشر قرآن با هزار ناشر تعامل دارد. تعداد مجوزهای نشر صادر شده برای توزیع قرآن، 5900 مجوز و تیراژ مجوزهای نشر صادر شده، 87 میلیون بوده است. از سال 84 تاكنون یك میلیون و 500 اشكال گرفته شده است. تمام قرآن‌هایی كه چاپ شده،‌ گنجینه گران‌بهایی به شمار می‌روند كه 4300 جلد را شامل می‌شود كه قرآن‌هایی است كه پس از انقلاب از سوی این سازمان مجوز داده شده و از هر كدام این قرآن‌ها یك نمونه موجود است.
مرتضوی با بیان اینكه مجوزهای صادر شده تا شش ماه اعتبار دارد، گفت: وقتی از ناشران دلیل چاپ نكردن قرآن‌ها را می‌پرسیم، كمبود كاغذ و گرانی آن را بیان می‌كنند. هر ناشری كه بخواهد قرآن را مجدداً چاپ كند باید دوباره مجوز بگیرد و درخواست چاپ مجدد بدهد.
وی اظهار كرد: ناشران در سه، چهار سال اخیر صحبت‌هایی درباره دلایل افزایش قیمت و كمبود كاغذ را مطرح می‌كنند و از نوسانات قیمت سخن به میان می‌آورند. همین موضوع سبب تغییر شغل بسیاری از افراد شده است و گلایه‌مند هستند از عدم همكاری سایر ارگان‌ها و سازمان‌هایی كه در این حوزه فعالیت می‌كنند.
مرتضوی در بخش دیگری از سخنانش افزود: در سال 88، به چاپ قرآن با خط عثمان طه 47 درصد و به خطوط ایرانی 53 درصد مجوز داده شد. در سال 89 تعداد مجوزهای صادر شده در خط عثمان طه 51 درصد و برای خطوط ایرانی 49 درصد بود. در سال 90، مجوز خط عثمان طه 52 درصد و خطوط ایرانی 48 درصد بوده است. از سال 91، 53 درصد مجوزها به خط عثمان طه و 47 درصد به خط ایرانی داده شد. مصوبه‌ای از مركز طبع و نشر مبنی بر پیروی از رسم‌المصحف داشتیم كه به همه ناشران ابلاغ كردیم كه در پی این اقدام، اقبال به سمت خطوط ایرانی كم شد.
وی گفت: از سال 92 ، 57 درصد قرآن‌ها با خط عثمان طه و 25 درصد با خط ایرانی چاپ شد. این میزان در سال 95، 28 درصد و در سال 96، 33 درصد شد و در پنج ماه اول سال 97، 23 درصد قرآن‌ها با خط ایرانی چاپ شد. میزان درصد خط عثمان طه در چاپ قرآن طی پنج ماه نخست امسال،‌ 77 درصد بوده است. گله ناشران این است كه برای چاپ قرآن با خط ایرانی مثل نیریزی، صفامهدوی، اشرفی، ولی‌زاده و ... دستشان بسته است.
مرتضوی یادآور شد: یك انجمن خیران قرآنی با همت سازمان دارالقرآن تشكیل شد كه شماره حساب 88888 بانك ملی به نام انجمن خیران قرآنی را اعلام كرد. در حدود یك میلیارد تومان برای این انجمن اعتبار جمع‌آوری و این مبلغ صرف چاپ قرآن شد. سازمان دارالقرآن 150 هزار قرآن چاپ و به مناطق محروم و صفر مرزی ارسال كرد.
وی در ادامه این مطلب گفت: همچنین سازمان دارالقرآن با بودجه خود در سال‌های گذشته اقدام به چاپ قرآن و ارسال به مناطق محروم و روستایی می‌كرد. در سال 96 و ایام رمضان و دهه فجر 13 هزار جلد قرآن چاپ و به مناطق محروم و روستایی ارسال شد. همچنین مراكز استان‌ها به جمع‌آوری كمك‌های مردمی پرداختند كه به صورت خودجوش برای این مناطق اقداماتی می‌كند. همچنین فعالیت دیگر ما این است كه در قالب طرح سفیران نور و منادیان رحمت، 60 حافظ و استاد قرآنی را در سال 96 و ماه رمضان امسال به مناطق محروم اعزام كردیم.
وی ادامه داد: آخرین محموله ما به استان سیستان و بلوچستان در دو، سه هفته گذشته ارسال شد. امكانات كافی وجود ندارد، ولی در حد وسع كار می‌كنیم. 7 هزار خانه قرآن روستایی و شهری برپا شده است كه با مجوز سازمان دارالقرآن شكل گرفته‌اند و هر سال مبالغی را به این خانه‌های روستایی برای چاپ و توزیع قرآن ارائه می‌كنیم.
مرتضوی همچنین به جنس كاغذ و نوع صحافی كه سبب تغییر قیمت می‌شود اشاره و عنوان كرد: ما قرآن‌هایی با شش تا هفت هزار تومان نیز منتشر كرده‌ایم. در راستای مشكلاتی كه وجود دارد باید وفاق ملی بین دستگاه‌ها ایجاد شود. وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی و مركز طبع و نشر باید با همدیگر راهكاری پیدا كنند.
بابایی در این باره كه مركز طبع و نشر به چه صورت مجوز چاپ قرآن را صادر می‌كند، گفت: طبق توافق به عمل آمده با ریاست سازمان تبلیغات در سال 76 قرار شد كه خود مركز طبع و نشر، به قرآن‌های با شیوه كم‌علامت مجوز نشر بدهد. مجوز سایر شیوه‌هایی كه قرآن با آنها چاپ می‌شد، توسط دارالقرآن صادر می‌شود. تاكنون دو مركز داریم كه مجوز چاپ قرآن را در كشور صادر می‌كنند.
وی افزود: مركز طبع و نشر قرآن‌هایی با تنوع در قطع، ترجمه و سایر مشخصه‌های یك مصحف در بیش از 100 شكل متنوع چاپ كرده است و از نظر آمار بیش از 26 میلیون جلد به شیوه كم‌علامت چاپ شده است كه بعضی از آنها در خارج از كشور توزیع شده‌اند. كمتر از 5 درصد قرآن‌ها در كشورهای اسلامی و غیراسلامی توزیع شده‌اند.
بابایی درباره واردات قرآن گفت: هنگامی كه چاپ قرآن با كاغذ سبك و زیر 30 گرم را مد نظر داشتیم، واردات داشتیم. امكان صحافی با این كاغذ بسیار سخت است. در اوایل دهه 90 چنین اقدامی انجام می‌شد،‌ ولی اكنون ظرفیت چاپ و صحافی در كشور وجود دارد و انتشارات مركز به دفعات این قرآن را در داخل با كیفیت به مراتب بهتر از خارج چاپ كرده است. بخش خصوصی هم از این موضوع استقبال كرده است.
وی به كاغذ بایبل كه قرآن با استفاده از آن در بیروت چاپ می‌شد اشاره و عنوان كرد: این قرآن با كاغذ مورد نظر اكنون در مشهد و تهران چاپ می‌شود. آستان قدس رضوی چاپخانه بسیار خوبی دارد. چاپخانه بزرگ قرآن نیز در قم قرار دارد كه بعد از راه‌اندازی آن، چاپخانه آستان قدس رضوی تاسیس شد.
بابایی در بخش دیگری از سخنانش گفت: رسم‌الخط قرآن یكی از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب بود كه بر همین اساس مركز طبع و نشر قرآن تاسیس شد. ما در خارج از ایران به تحریف قرآن متهم بودیم. این در حالی است كه خط ایرانی دارای اصالت و زیبایی است و خوانایی بسیار بالایی برای ایرانیان دارد. در این راستا باید مصالحی را در نظر می‌گرفتیم.
وی ادامه داد: مصوبه‌ای مطرح شد كه تا امروز تلاش شده است بر اساس همان پیش برویم. مطلبی كه مرتضوی درباره كاهش چاپ قرآن با خط ایرانی مطرح كرد درست است. قرآن به شیوه رسم‌الخط غیررایج در كشورهای دیگر با زینكی كه وجود داشت چاپ می‌شد. با ابلاغیه به عمل آمده، توافقاتی شد كه برای چاپ محدود از سوی ناشران فرصت داده شود كه این فعالیت ادامه یابد.
بابایی اظهار كرد: كارهایی كه در سال‌های اخیر انجام شد، این بود كه شیوه كتابت بر رسم‌المصحف متمركز شد. ما در مركز طبع و نشر قرآن، 10 قرآن خوب و پركاربرد از جمله قرآن با خط اشرفی و نیریزی را اصلاح كردیم، ولی كافی نیست و باید تلاش بیشتری شود كه غلبه با خط نسخ ایرانی باشد. اساس فعالیت دارالكتابه این بود كه خط ایرانی احیا شود. مصوبه مجلس ناظر بر خوشنویسی ایرانی است. بحث شیوه نگارش مطرح بوده است كه ناظر بر خوشنویسی بود و مركز طبع و نشر،‌ اولین مجموعه در ترویج بود كه دهه فجر امسال، 5 قرآن با خط اساتید ایرانی رونمایی می‌كنیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش درباره وظایف این دو مركز نسبت به چاپ و توزیع قرآن در مناطقی چون كرمان افزود: مركز طبع و نشر و سازمان دارالقرآن وظیفه چاپ و توزیع قرآن را برعهده ندارند. تعریفی كه برای این دو نهاد است اینكه تهیه مصحف جمهوری اسلامی و تبیین شیوه نگارش و نظارت بر چاپ را عهده‌دار هستند و باید قواعد را تعیین و تنظیم كنند. صدور مجوز قرآن و تهیه فایل الكترونیكی در این دو مجموعه تعریف شده است كه دستگاه‌های دیگر نیز باید كمك كنند. مصوبه اولیه مركز طبع و نشر به نظر رهبر معظم انقلاب رسید كه طبق آن،‌ وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات و دستگاه‌های فرهنگی كشور باید به انجام و ترویج آن كمك كنند.
بابایی با اشاره به اینكه دو مجموعه، بودجه‌ای برای چاپ قرآن ندارند، گفت: در چند سال گذشته بودجه نیم درصدی به این منظور مطرح شد و متقاضیان به ما مراجعه كردند كه عمدتاً در استان كرمان و از جوانان جهادی بودند. ما از محل بودجه‌ای كه برای چاپ قرآن و برای مناطق محروم داشتیم به تامین این قرآن‌ها اقدام كردیم و 100 هزار نسخه چاپ و ارائه شد.
وی گفت: یكی از شیوه‌های رایجی كه قرآن در سیستان و بلوچستان چاپ می‌شود، شیوه هندی است كه ما هم قرآنی را با این خط كتابت و چاپ كردیم. یك میلیارد مسلمان به این خط قرآن را می‌خوانند. همچنین قیمت تمام شده برای قرآن مركز طبع و نشر 10، 12 هزار تومان است.
بابایی درباره راهكار جبران كمبودهای موجود اظهار كرد: باید در حوزه نشر دیجیتال همت كرد. اگر دستگاه‌ها با هم همراه شوند، می‌توان اقداماتی در این باره به عمل آورد و نسخه‌های خوب قرآن را از نظر خط، ترجمه، تفسیر و لغت ارائه كرد. نسخه دیجیتال علاوه بر اینكه در دسترس است، با هزینه كمتر تولید و تكثیر می‌شود. البته هیچ چیزی جای مصحف را نمی‌گیرد. قرآن ما مبتنی بر فونت است و آمادگی تبدیل به این مصحف دیجیتال را داریم و برای دهه فجر و آستانه 40 سالگی پیروزی انقلاب این نسخه را رونمایی می‌كنیم.