حدیث شریف كساء

حدیث كساء، حدیثی در فضیلت پیامبر(ص)، حضرت علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است.

شرح ماجرای حدیث كساء

هیچ یك از احادیثی كه پیرامون رویداد كساء رسیده است آن را به ‌طور كامل بیان نكرده و هر یك به بخشی از آن اشاره دارند. آنچه كه در ذیل می‌آید بهره‌گیری از تمام روایات برای تصویر كامل رویداد كسا است.

پیامبر اسلام(ص) در خانه همسرش، امّ سلمه قرار است پیام مهمی از سوی خداوند درباره چند تن از نزدیكان خود دریافت كند. لذا به همسرش تأكید می‌كند كه به هیچ كس اجازه ورود ندهد. از سوی دیگر، در همین روز، فاطمه(س)، دختر پیامبر(ص) تصمیم می‌گیرد برای پدر غذای مناسبی به نام عصیده تهیه كند. او این غذا را در دیگ كوچك سنگی فراهم می‌كند و آن را روی طبقی گذاشته، برای پدر می‌آورد.امّ سلمه می‌گوید: «من نتوانستم مانع ورود فاطمه شوم». پیامبر(ص) به دخترش فرمود: «برو و همسر و دو فرزندت را هم بیاور». فاطمه(س) بی‌درنگ به منزل بازگشت و همراه همسر و دو فرزندش ـ كه در آن وقت، خردسال بودند ـ به خانه پدر وارد شد. ام سلمه با اشارهٔ رسول خدا(ص) برخاست و در كناری مشغول نماز شد.

رسول خدا(ص) با علی(ع) و فاطمه(س) و دو فرزندش حسن(ع) و حسین(ع)، كنار سفرهٔ فاطمه نشستند. پیامبر(ص) كسای خیبری(عبایی از بافته‌های مردم منطقه خیبر) را بر سر داماد و دختر و فرزندانش می‌كشد و با دست راست به آسمان اشاره می‌كند و می‌فرماید:«خدایا! اینان اهل بیت(ع) من هستند. پس هر گونه پلیدی را از آنها دور كن و كاملاً پاكشان گردان!»

آن گاه جبرئیل امین، نازل شد و آیه تطهیر را خواند: إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّـهُ لِیُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَكُمْ تَطْهِیرًا (ترجمه: ...خدا فقط مى‌خواهد آلودگى را از شما خاندان بزداید و شما را پاك و پاكیزه گرداند.)

امّ سلمه جلو آمد و گوشه كسا را بلند كرد ولی پیامبر(ص) كسا را از دست او كشید و مانع ورود او به جمع اهل بیت(ع) خود شد.امّ سلمه عرض كرد: آیا من در شمار اهل بیت نیستم؟ پیامبر(ص) خدا فرمود: تو در راه خیر و نیكی هستی، تو از همسران پیامبر خدایی.

محل وقوع این ماجرا

علامه حلی می‌گوید: نازل شدن آیه تطهیر در خانه ام سلمه از مطالبی است كه امت اسلام بر آن اجماع دارد و به صورت متواتر از ائمه(ع) و بسیاری از اصحاب نقل شده است.نزول آیه تطهیر و رویداد كسا، بی‌تردید در خانه امّ سلمه واقع شده است. ابن حجر می‌گوید این آیه در خانه‌ام سلمه نازل شده است.اصحاب حدیث، روایت كرده‌اند كه دربارهٔ این آیه از عمر سؤال شد و او گفت: «دربارۀ آن، از عایشه سؤال كنید» و عایشه در پاسخ گفت : «این آیه در خانه خواهرم امّ سلمه نازل شده است. پس درباره آن، از او بپرسید كه در زمینه این آیه، از من آگاه‌تر است».سیوطی در «دُرُّ المنثور» از ابن مردویه نقل می‌كند كه ام سلمه گفت: آیه «انما یرید الله ...» در خانه من نازل شد.

سند حدیث كساء

این رویداد از نظر سند هیچ‌گونه خدشه‌ای را نمی‌پذیرد محدثان بزرگ آن را در كتب معتبر خود نقل كرده‌اند این حدیث اصطلاحاً مستفیض است و حتی با تحقیقی گسترده می‌توان ادعای تواتر در آن كرد. این رویداد در جامعه اسلامی به قدری معروف شد كه روز وقوع آن روز كسا نامیده شد و خمسه طیبه‌ای كه مشمول عنایت خاص الهی در آن روز شدند به اصحاب كسا ملقب گردیدند.طبری در كتاب دلائل الامامة می‌گوید: مسلمانان اتفاق نظر دارند كه همزمان با نزول آیه تطهیر پیامبر(ص)؛ علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع) را فراخواند و با كساء آنان را پوشاند و چنین دعا كرد «اللهم هؤلاء أهلی فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا» خدایا اینان اهل بیت من هستند از آن‌ها پلیدی را دور كن و آن‌ها را پاك گردان.

این روایت در كتب تفسیری شیعه آمده است؛ از جمله تفسیر قمی،تفسیر فرات كوفی، و البرهان فی تفسیر القرآن
در كتب حدیثی شیعه نیز متن این روایت آمده است؛ مانند اصول كافیو امالی شیخ طوسی


یكی از نكات قابل تأملی كه در حدیث كسا نمایان است، عبارات سرشار از محبت و احترامی است كه وجود مقدس زهرای اطهر در مواجهه با همسر و فرزندانش به‌كار می‌برد. این عبارات بازگو‌كننده عظمت مقام این خانواده و ادب، معرفت و محبت شگرف فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها نسبت ایشان است؛ آنجا كه به فرزندانش می‌فرماید: «السلام علیك یا ولدی و یا قرة عینی و ثمرة فؤادی» و نیز آنجا كه همسر بزرگوار خود را این‌گونه خطاب می‌كند: «و علیك السلام یا اباالحسن و یا امیرالمؤمنین».

آیت‌الله بهجت‌ رحمه‌الله می‌فرمود: «چند معجزه در حدیث كساست؛ به امام حسن‌ علیه‌السلام می‌فرماید: صاحب حوض هستی. آیا تا به حال گفته بود تو صاحب حوض من هستی؟! به امام حسین‌ علیه‌السلام می‌گوید: تو شافع امت من هستی».

شاید بتوان گفت سفره عام لطف و مغفرت الهی، در هیچ درگاهی چون درگاه امام حسین‌ علیه‌السلام گسترده نیست. ثواب‌های عظیمی كه خداوند متعال برای عزاداران و گریه‌كنندگان بر سیدالشهدا علیه‌السلام قرار داده، پاداش‌های فوق‌العاده‌ای كه برای زیارت آن حضرت شمرده شده و موارد مشابه، همه گویای مقام شفاعت حضرت اباعبدالله(ع) است.