برنامه افق رادیو قرآن با موضوع نوآوری در فعالیت‌های قرآنی به روی امواج این شبكه رادیویی رفت و در بخشی از آن از فعالیت 14 مؤسسه قرآنی دانش‌بنیان در سراسر كشور و نیز استقرار كارگروه نورآوری قرآنی در معاونت علمی ریاست جمهوری خبر داده شد.
به گزارش ایكنا، برنامه افق رادیو قرآن روز شنبه هشتم اردیبهشت‌ماه با حضور سیدیاسر ساجدی، مدیر بخش هوش مصنوعی و دانش‌بنیان سی و یكمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن كریم و با موضوع نوآوری در فعالیت‌های قرآنی و كاركرد هوش مصنوعی در اجرای برنامه‌های قرآنی به روی امواج این شبكه رادیویی رفت.
ساجدی در ابتدای این برنامه به ارائه تعریفی از نوآوری پرداخت و با تأكید بر اینكه تعاریف متعددی در مراكز آكادمیك و اجرایی برای نوآوری وجود دارد، گفت: نوآوری ایده یا حرف نویی است كه فرد در حوزه مشخصی دارد، اگر این ایده عملی و اجرایی شود و در فضای میدان و عملیات منجر به ساخت محصول یا ارائه خدمت جدید شود، نوآوری صورت گرفته است.
معاون فضای مجازی اداره كل ارتباطات و هماهنگی معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در ادامه به ارائه دسته‌بندی خود از انواع نوآوری پرداخت و افزود: ممكن است دسته‌بندی‌های مختلفی از نوآوری وجود داشته باشد اما دسته‌بندی من به صورت نوآوری در محصول یا تكنولوژی، نوآوری در فرایند، نوآوری در بازاریابی و نوآوری در مدیریت است.
وی در ادامه ضمن بیان نمونه‌های عینی از انواع نوآوری بیان كرد: قالب نوآوری‌های حوزه قرآن از نوع نوآوری در محصول است. نكته‌ای كه وجود دارد این است كه دانش‌بنیان‌ها حتماً باید یك محصول نوآورانه داشته باشند تا بتوانند در زمره دانش‌بنیان قرار بگیرند، در واقع دانش‌بنیانی را به محصول می‌دهند نه به مؤسسه، از جمله مؤسساتی كه می‌توان در این بخش مثال زد مؤسسه ایمانور است.
ساجدی تصریح كرد: نوآوری در فرایند متفاوت از نوآوری در محصول است، یكی از مثال‌ها در این نوع از نوآوری می‌توان به اجرای طرح «بالندگی چهار هزار حافظ قرآن» اشاره كرد. در این طرح مجموعه‌های قرآنی ارتباطی عاطفی و معنوی بین متقاضیان حفظ قرآن كریم و شهدای استان یزد برقرار كردند و نوآوری در فرایند اتفاق افتاد. در اینجا نوآوری در شیوه حفظ نیست بلكه در فرایند اجرای حفظ است. مثال دیگر این حوزه تبدیل فروشگاه قرآن استور به یك سكوی فروش آنلاین و فراهم شدن امكان فروش مجازی محصولات قرآنی برای تمامی فروشگاه‌ها است.
معاون فضای مجازی اداره كل ارتباطات و هماهنگی معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد اظهار كرد: نوآوری در بازاریابی كه یكی دیگر از انواع نوآوری در دسته‌بندی ارائه شده است هم خیلی مهم است. مجموعه‌های قرآنی جدیداً سراغ این نوع از نوآوری رفته‌اند كه مثال بارز آن ارائه خدمات آموزشی در بستر فضای مجازی است.
بر اساس این گزارش در بخش دیگری از این برنامه، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین سلیمانی، دبیر كارگروه نوآوری قرآنی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به صورت تلفنی به بیان نكاتی پرداخت.
وی در ابتدای صحبت‌های خود در مورد پیشینه تشكیل این كارگروه گفت: معاونت علمی یك ستاد با عنوان ستاد توسعه فناوری‌های نرم دارد، این ستاد بیش از 20 كارگروه دارد كه یكی از آن‌ها كارگروه نوآوری قرآنی است. سال گذشته معاون علمی و فناوری رئیس جمهور طی بازدیدی كه از نمایشگاه بین‌المللی قرآن كریم داشت، برای تشكیل یك كارگروه در حوزه قرآن ابراز تمایل كرد. بعد از مدتی و سپری شدن یك روال، این كارگروه تشكیل شد، در این كارگروه موضوعات مرتبط با حوزه قرآنی پیش می‌رود.
حسینی با اشاره به اینكه در حال حاضر بخشی از ظرفیت‌ها در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری وجود دارد، گفت: تا پیش از این كارگروه هم ظرفیت‌هایی وجود داشت اما مجموعه‌های قرآنی وقتی می‌خواستند در این حوزه فعالیت كنند چون در معاونت علمی جای پای محكمی نداشته‌اند، كمتر توانسته‌اند از این ظرفیت‌ها استفاده كنند.
سلیمانی افزود: در این بخش بحث تسهیلات و وام‌هایی كه می‌توان از صندوق‌ها گرفت، استفاده از ظرفیت‌های مرتبط با شتاب‌دهنده‌ها، بحث‌های مشاوره‌ای و همه امكانات و قوانینی كه دانش‌بنیان‌ها می‌توانند از آن استفاده كنند را داریم. با وجود اینكه برخی از این ظرفیت‌ها محروم بوده‌اند اما برخی مؤسسات پیشگام هم استفاده كرده‌اند، ولی با تمام این تفاسیر، این موضوع توسعه پیدا نكرده است.
دبیر كارگروه نوآوری قرآنی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه تصریح كرد: این كارگروه تاكنون 12 جلسه داشته و در این جلسات به یك نقشه راه رسیده‌ایم، در این نقشه راه مشخص شده و از سوی معاون علمی رئیس جمهور ابلاغ شده است.
وی در ادامه در مورد فرایند بهره‌مندی مؤسسات از ظرفیت‌های در نظر گرفته شده از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حوزه دانش‌بنیان‌ها، بیان كرد: برای ورود به بحث صنایع خلاق و دانش‌بنیان‌ها یك سری مبادی همچون پارك‌های فناوری، شتاب‌دهنده‌ها، خانه‌های خلاق و ... در نظر گرفته شده است كه مؤسسات می‌توانند از آن طریق اقدام كنند، كارگروه نوآوری بیشتر جایگاه مأموریت‌دهی، برنامه‌ریزی و نقشه كلان دیدن است.
همچنین در بخش دیگری از این برنامه، سیدیاسر ساجدی با اشاره به اینكه دانش‌بنیان بودن در حوزه‌های خارج از حوزه فرهنگ و قرآن تعریف روشن و مشخص‌تری دارد، بیان كرد: اثبات دانش‌بنیان بودن در حوزه فرهنگ و قرآن كار سخت و دشواری است، به خصوص آنجا كه معاونت علمی ریاست جمهوری بر این موضوع تأكید دارد كه حتماً مجموعه دانش‌بنیان باید محصولی داشته باشد، تا دانش‌بنیان به حساب بیاید. مشخصاً تا وقتی یك مجموعه محصول دارای قابلیت فروش و دارای مشتری تولید نكند، نمی‌شود امیدوار بود كه آن مجموعه دانش‌بنیان شود.
وی با اشاره به اینكه در نمایشگاه سال 1402 تنها یك مؤسسه دانش‌بنیان در حوزه قرآن در كشور وجود داشت، افزود: در حال حاضر در كل كشور 14 مؤسسه قرآنی توانسته‌اند دانش‌بنیان شوند كه عدد پائینی است و باید افزایش پیدا كند. یكی از كاركردهای این كارگروه افزایش تعداد كمی این آمار است. بسیاری از مجموعه‌های قرآنی هستند كه اگر مشاوره‌هایی دریافت كنند، می‌توانند از امتیازات و ظرفیت‌های در نظر گرفته شده بهره‌مند شوند و در دایره دانش‌بنیانی قرار بگیرند، این كار دارد اتفاق می‌افتد. وقتی این ادبیات در مجموعه‌های قرآنی شكل بگیرد و جا بیفتد، خودبه‌خود باب نوآوری هم باز می‌شود و سایر مجموعه‌ها هم به این سمت می‌روند كه نوآوری و خلاقیت در محصول خود ایجاد كنند.
بر اساس این گزارش، در بخش دیگری از این برنامه احمد ربیعی‌زاده، معاون فناوری و مسئول آموزشگاه هوش مصنوعی مركز تحقیقات اسلامی نیز به صورت تلفنی به بیان نكاتی در مورد محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی این مركز پرداخت.
وی گفت: مركز نور در حوزه نرم‌افزارهای علوم اسلامی بیش از سه دهه است فعالیت دارد و بیش از 10 سال است به سمت به كارگیری فناوری‌های هوش مصنوعی رفته است. ما بالغ بر 50 قابلیت متكی بر هوش مصنوعی را در لابه‌لای محصولات خودمان مورد استفاده قرار داده‌ایم، برخی از این موارد در فرایند آماده‌سازی و غنی‌سازی محتوا به كار گرفته شده و برخی هم به عنوان یك قابلیت در اختیار كاربران قرار می‌گیرد.
ربیعی‌زاده در ادامه به رونمایی از نسخه چهار جامع‌التفاسیر و برخی از ویژگی‌های این نسخه اشاره كرد و افزود: در این نسخه علاوه بر حجم محتوایی، بیش از 400 عنوان تفسیر اضافه شده است. در نسخه چهارم نرم‌افزار جامع تفاسیر توجه ویژه به الفاظ قرآنی شده است. ما بخشی در نرم‌افزار با عنوان واژه‌نامه داریم و بیش از 16 هزار واژه غیرتكراری از قرآن به كاربر ارائه شده است. در این نسخه علاوه بر آیات مشتمل بر كلمات، مفاهیم این واژگان هم در منابع به كاربر عرضه شده است كه بخشی از آن منابع، مخصوص قرآن است.
معاون فناوری و مسئول آموزشگاه هوش مصنوعی مركز تحقیقات اسلامی بیان كرد: معجم صرفی هم از مواردی است كه به نسخه جدید افزوده شده است؛ ما در این نرم‌افزار ویژگی‌های صرفی را در اختیار كاربر قرار داده‌ایم كه شامل 18 شاخصه است؛ از جمله اینكه كلمه از چه ریشه‌ای است؟ از چه قسم است؟ یعنی اسم یا حرف و یا ... است. كاربر در این نسخه می‌تواند براساس همین شاخص‌ها و برچسب‌ها، جست‌وجو داشته باشد. از جمله كاربردهای این مسئله آن است كه می‌توان دانست در قرآن چند فعل وجود دارد و از این تعداد چند ثلاثی مجرد هستند یا اسم‌های قرآن چند تاست.
