به بهانه روز جهانی كودك صورت گرفت؛ واكاوی رویكردهای قرآنی نسبت به تربیت كودكان در افق رادیو قرآن

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو قرآن، فهیمه شاداب‌مهر، روانشناس حوزه كودك و حافظ كل قرآن است كه از سه سالگی حفظ قرآن را در فضای خانواده آغاز و تا 5 سالگی نیمی از قرآن را حفظ كرد و تا 12سالگی توانست به درجه حفظ كل برسد. وی درباره فعالیت‌هایش در حوزه كودكان و قرآن، گفت: بیش از 12 سالیست كه تلاش‌هایی در حوزه روانشناسی در كلینیك‌ها با خانواده‌ها و از سوی دیگر همكاری‌هایی با مؤسسات قرآنی در زمینه آموزش‌های روانشناختی جهت تعمیق آموزش‌های قرآن ویژه مربیان سراسر كشور عمدتا از سمت سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار كردیم تا بتوانیم در این زمینه ابعاد روانشناسی لازم را برای خانواده‌ها و مربیان در عرصه قرآن و كودك ارائه دهیم. شاداب‌مهر درباره شرایط فعلی رویكرد قرآنی در حوزه كودكان، افزود: تلاش‌های زیادی از سوی دغدغه‌مندان این عرصه صورت گرفته است كه مفید است و هر یك بُعد خاصی چون حفظ، قرائت، تفسیر و شیوه‌های متعدد آموزشی را در گروه‌های سنی كودكان، نوجوانان و بزرگسالان مدنظر قرار داده‌ است. این روانشناس حوزه كودك اضافه كرد: اگر بخواهیم در زمینه روانشناختی به این زمینه نگاه كنیم، برخی از ملاحظات در حوزه كودك به دلیل تأثیر آن در شكل‌گیری در بزرگسالی و ایفای نقشش در بزرگسالی است بنابراین مقطع كودكی دوره تعیین كننده و زیربنایی در بزرگسالی است. شاداب‌مهر با تأكید بر اینكه خانواده‌ و والدین در این زمینه بیشتر نقش‌آفرین هستند، اظهار كرد: البته مربیان، مراقبان و نگه‌داران فرزندان نیز در این زمینه نقش آفرین هستند، اما پدر و مادر بیشتر اثرگذار هستند. قرآن نقشه‌ای (پلنی) برای انسان‌سازی و ساخت زندگی مطلوب است و والد عملا نیاز دارد كه این فضای قرآنی را درك كرده باشد و آموزه‌ها را در خود شكل داده باشد تا در گام بعد بتواند فرزندش را در این وادی وارد كند. وی ادامه داد: كودك عمدتا تا پیش از سن 9سالگی، به دلیل اینكه توانایی استدلال انتزاعی برای او شكل نگرفته است، عینیات را متوجه می‌شود و نمی‌تواند با مفاهیم انتزاعی ارتباط برقرار كند. مفاهیم قرآن، عمدتا دارای این سطح انتزاعی است. بنابر این یك كودك به دلیل اینكه این توانایی برای او ایجاد نشده است، درك مفاهیم انتزاعی قرآن برایش سخت است در نتیجه یك كودك عملا هنگامی كه می‌خواهد آیه قرآنی را حفظ كند نه می‌تواند رابطه زبان‌شناختی با آن برقرار می‌كند و نه رابطه معنایی. شاداب‌مهر با تأكید بر اینكه عملا والدین یا مربیان باید كاملا هوشیار باشند تا كودك را در چنین فضای انتزاعی قرار ندهند كه مبادا به او استرس وارد شود، اضافه كرد: كودك نه با زبان قرآن ارتباط می‌گیرد و نه ارتباط معنایی با واژه‌های قرآن پیدا می‌كند. علت حفظ قرآن و رغبت فرزندان به این عرصه كسب توجه و محبت والدین است. وی ادامه داد: خردسالان هنگامی كه می‌بینند با حفظ قرآن امتیازات ویژه و تمجیدهایی را از سوی والدین كسب می‌كنند بنابراین به این سمت حركت می‌كنند و این مهمترین دلیل زیربنایی حفظ آیات قرآن در میان كودكان است. پس والدین نسبت به این موارد كاملا آگاه باشند و زمان‌های زیادی را به فرزندان، فشار وارد نكنند. این روانشناس حوزه كودك با تأكید بر اینكه والدین با رفتار خود می‌توانند آموزه‌های قرآنی و اخلاقی چون صبوری، عدم پرخاشگری، راستگویی و حیا بودن و... را به فرزندان یاد ‌دهند، تصریح كرد: مهمترین پیشنهاد من اینست كه والد خودش قرآن را بخواند و با كلام وحی و مفاهیم آن رابطه بگیرد و آن معنا را به صورت عملكردی در شخصیت خود پرورش دهد و آن هنگام است كه فرزندان و كودكان در ارتباط با والدین آن را فرا می‌گیرند. وی با اشاره به ضرورت پژوهش میدانی در این زمینه كه فرزندان كه در دوره خردسالی به حفظ قرآن وارد شده‌اند، چند درصد در بزرگسالی با قرآن هنوز مأنوس هستند یا از قرآن زده شدند، اظهار كرد: نتایج این پژوهش قطعاً تعیین كننده تداوم راه ما خواهد بود. پیشنهاد دیگر اینست كه والدینی كه می‌خواهند فرزندانشان را با پارادایم توحیدی پرورش دهند و فرزاندشان از همان دوران كودكی با فضای قرآنی آشنا شود، انتخاب شیوه مهم است تا موجب زدگی نشود. شاداب‌مهر اضافه كرد: پیشنهاد من به والدین و مربیان اینست كه آیات را به صورت گزینشی یا پیام‌های محتوایی بخشی از آیات یا مجموعه‌ای از آیات را استخراج كنند و آن را در موقعیت و جایگاه خود به كار بگیرند تا فرزندان با دیدن عملی و عینی، آنها را به كار گیرند. میهمان تلفنی این برنامه مصطفی رحمان رحماندوست، نویسنده و شاعر بود. وی با اشاره به اینكه زمان و مكانی كه بچه‌های امروزه در آن زندگی می‌كنند، شرایط ناگواری است، افزود: فردی در نظر دارد كه فرزندش را علمی تربیت كند و فرد دیگر دینی، فردی نیز نسبت به تربیت فرزندش بی‌تفاوت است و تنها موجود سردرگم این میان، فرزندان هستند. وی ادامه داد: در هر صورت بچه، بچه است و باید بچگی كند. چنانكه در احادیث بارها و بارها به اهمیت تربیت در سنین كودكی و توجه به این مرحله از رشد، تأكید شده است. اما متأسفانه ما می‌خواهیم از فرزندانمان یك آدابدان و قرآن‌شناس درست كنیم. رحماندوست اظهار كرد: می‌خواهیم فرزندمان قرآنی شود اما اینكه چگونه قرآنی شود، بر روی آن كار نكرده‌ایم. تنها راه آن نیز مسلماً حافظ قرآن شدن، نیست بلكه فراگیری و نهادینه كردن آموزه‌های قرآنی است بنابراین بگذاریم بچه‌ها، بچگی كنند. این شاعر و نویسنده اضافه كرد: اینكه از فرزندمان بخواهیم قرآن را حفظ كند و نزد ما یا در جمع آشنایان و اقوام تحویل دهد تا با آن پوز دهیم، با این رویه نمی‌توان اخلاق و مفاهیم قرآنی را به فرزندان منتقل كرد بنابراین نخواهیم فرزندانمان تنها با ظاهر قرآن آشنا كنیم بلكه سعی كنیم در عمل و رفتار آموزه‌های قرآنی را به فرزندان یاد دهیم. رحماندوست با تأكید بر اینكه سعی كنیم در حوزه قرآن، كودكان نیز نشاط و شادی داشته باشند و مفاهیم قرآن را با نشاط و بازی به آنها آموزش دهیم، تصریح كرد: اگر بخواهیم فرزندانمان در این عرصه خیلی اتوكشی شده باشد، راه به جایی نخواهیم برد باید سعی كنیم كه مفاهیم، پیام‌ها و نكات آموزه‌های قرآن را در قالب(لباس) شعر، قصه و موسیقی و بازی به بچه‌ها یاد دهیم تا فرزندان از آن نشاط به قرآن برسند. وی در پاسخ به این سؤال كه آیا نهادهای آموزشی و متولیان امور قرآنی در حال حاضر قرآن را با نشاط و بازی به فرزندان منتقل می‌كنند؟، گفت: خیر، نه آموزش و پرورش و نه مؤسسات و مهدكودك‌ها، هیچ كدام به دنبال این نشاط و انتقال مفاهیم با نشاط و بازی به فرزندان نیستند. هیچ نهادی این كار را انجام نمی‌دهد و ما این را در هیچ كدام نمی‌بینیم تا فرزندان را با نشاط به قرآن ترغیب كنند و اگر هم باشد، من از آن خبر ندارم. یادآور می‌شود، برنامه افق با محوریت پیگیری مطالبات رهبری از جامعه قرآنی، كاری از گروه اطلاع‌رسانی رادیو قرآن است كه به تهیه كنندگی محبوبه كلانتر است كه با محوریت بررسی و آسیب‌شناسی فعالیت‌های قرآنی كشور، ارائه گزارش از برنامه‌های مختلف قرآنی در سطح كشور و گفت‌وگو با مسئولان قرآنی و عتبات روزهای شنبه حوالی ساعت 14:15 از این شبكه رادیویی بر روی آنتن می‌رود.

📻 fm 100 mhz

آدرس صفحات رادیو قرآن در فضای مجازی:

🌐 www.radioquran.ir

instagram.com/radioquran_ir 🆔

http://sapp.ir/radioquran 🆔

https://www.aparat.com/radioquran.ir 🆔

راه های ارتباطی ما:

📩 30000100

☎️ 02122051632_02122043017