مبلغان دین در یك دست قرآن و در دست دیگر روزنامه داشته باشند

نامش احمد است و بسیاری از قاریان جوان او را استاد ابوالقاسمی صدا می زنند، استادی كه سالها برای یادگیری قرآن از این جلسه به آن جلسه و از پای درس این استاد به محضر استادی دیگر می رفت تا طعم كلام وحی را بیشتر در كام نهد و شیرینی این كام را به دیگران منتقل كند.
او مدتی است مسئولیت رادیو قرآن را به عهده گرفته تا بتواند با استفاده از تجربیات چندین ساله خود سهم بیشتری در انتقال قرآن و مفاهیم آن ایفا كند.
نمی دانم چند شاگرد دارد ولی چهره نام آشنای این استاد 50 ساله صوت و لحن نه فقط در ایران كه در سطح بین المللی هم مطرح است، خودش می گوید اگرچه دیر شده ولی از سال گذشته پشت میزهای دانشگاه می نشیند تا الفبای مفاهیم قرآن را بیاموزد و به دیگران بیاموزاند.
كاری به مقام های این قاری ممتاز كشورمان در سطح ملی و بین المللی ندارم ولی حدود یك ماه پیش بود كه طی حكمی به عنوان مدیر رادیو قرآن منصوب شد تا ضمن ارتقای سطح كیفی برنامه های این شبكه رادیویی و افزایش مخاطبانش، از تجربیات استادان برجسته قرآنی استفاده كند و پشتوانه كارشناسی این شبكه رادیویی را تقویت كند.
استاد ابوالقاسمی، یكی از ١٢ برگزیده بیست و دومین دوره تكریم خادمان قرآن كریم است كه شب گذشته، شنبه 20 خردادماه با حضور دكتر حسن روحانی رئیس جمهوری، جوایز خود را دریافت كردند.
در این مراسم از برگزیدگان در رشته های ‏مختلف تفسیر قرآن و علوم قرآنی، مدیریت نهادها، حفظ قرآن، قرائت قرآن، فیلم و هنر، داوری و آموزشی، ‏آموزش و ترویج قرآنی، مدیریت نهادهای دولتی، خوشنویسی، موسسات مردمی، ترجمه و آموزش و قرائت ‏با اهدای لوح سپاس، تجلیل شد.‏
فرصتی برای مصاحبه ای كوتاه از این قاری ممتاز ایرانی درخواست كردیم ولی پاسخ های دلنشین و جالب او سبب شد تا 10 دقیقه بیش از قرارمان صحبت كنیم و اگر برنامه بعدی نبود، چه بسا مصاحبه ای طولانی تر را تجربه می كردیم.

** ایرنا: آیا فكر نمی كنید پذیرش مسئولیت رادیو قرآن به عنوان یك قاری بین المللی، شما را از حرفه اصلی تان و آموزش شاگردان دور كند؟
** ابوالقاسمی: در هفته، یك روز كامل را برای فعالیت های خودم اختصاص می دهم و هیچوقت جایگاه كارشناسی خود را از دست نمی دهم، البته ممكن است بعضی تلاوت های مخصوص را كه زمانی طولانی می طلبد، انجام ندهم یا تلاوت های شهرستان را كاهش داده ام.
همچنین در محافل قرآنی داخل تهران كمتر شركت می كنم ولی این محدودیت ها به معنای از بین رفتن آن نیست، ضمن اینكه سن و سالم طوری است كه باید این كرسی را به جوانان واگذار كنم.
من قبل از پذیرفتن مسئولیت رادیو قرآن نیز به این موضوع فكر كرده بودم تا طی جلساتی كه به صورت كارگاه آموزشی برگزار می شود، این تجربیات را منتقل كنم و فقط یك جلسه دو سه ساعتی در هفته داشته باشم تا همیشه آمادگی خود را در این زمینه حفظ كنم و بیشتر به بحث مفاهیم بپردازم.
می خواستم نیروهای جوان و خلاق تربیت كنم و مثل 20 سال پیش كه در زمینه صوت و لحن كلاس داشتم، در حوزه مفاهیم فعالیت كنم تا جوانان تجربیات بیشتری را كسب كنند، ضمنا در آن زمان ما هیچ امكاناتی نداشتیم و باید كارهای بسیاری انجام می دادیم اما اكنون خیلی از مباحث آماده شده كه حالا نوبت قاریان جوانتر است تا این مباحث را جلوتر ببرند، انصاف هم همین است تا هر كسی اطلاعاتی در زمینه تلاوت دارد باید این اطلاعات را منتقل كند و نباید فقط نزد خودش نگه دارد.
یك نفر هم كافی نیست و البته انصاف هم نیست تا این تجربه را نزد خودش نگه دارد و من مشغول این كار بودم كه مسئولیت رادیو قرآن را پذیرفتم ولی آن روند متوقف نمی شود.

** ایرنا: آقای محمدزاده مدیر شبكه قرآن و معارف سیما كه قبلا مدیر رادیو قرآن بود، بر مساله مفاهیم قرآن تاكید داشت، آیا تاكید شما هم در این زمینه است؟
** ابوالقاسمی: موضوع مفاهیم قرآنی اعتقاد شخصی من است، من دانشجوی كارشناسی ارشد علوم قرآنی هستم و دوست دارم همانگونه كه در زمینه انتقال فنون و نغمات تلاوت فعالیت می كنم و به مرور زمان توان اجرایی تلاوت را از دست می دهم، به عنوان یك فرد علاقه مند به سمت بحث مفاهیم قرآنی بروم و در این حوزه نیز كار كنم.
البته فكر می كنم مقداری دیر هم شده، به ویژه با توجه به اینكه شاید آمار جامعه قرآنی در حوزه تلاوت كمتر از50 هزار نفر باشد ولی جامعه مخاطب ما كه به تبیین ضرورت وحی و ضرورت ارسال رسل نیاز دارد، بسیار بیشتر است و امثال بنده كه عمری را در زمینه تلاوت فعال بوده ام باید در زمینه مفاهیم نیز اطلاعات داشته باشد تا هرگاه از او سوالی می شود، بتواند پاسخ مناسب ارائه دهد.
بر همین اساس من به دنبال چنین هدفی بودم كه مسئولیت رادیو قرآن پیشنهاد شد و اگرچه در ابتدا پذیرش چنین مسئولیتی برای من سخت بود اما جامعه قرآنی از من خواست كه این وظیفه را بپذیرم.

** ایرنا: اوایل ماه جاری نیز رهبر معظم انقلاب در دیدار شركت كنندگان در سی و چهارمین دوره مسابقات بین المللی قرآن بر تبدیل شدن مفاهیم قرآنی به گفتمان عمومی ملت ها تاكید داشتند، چه راهكارهایی برای تحقق این مهم پیشنهاد می كنید؟
** ابوالقاسمی: امروز سوالات بسیاری در میان جوانان وجود دارد كه به خوبی پاسخ داده نمی شود، بنده تلاش كرده ام تا در بعضی موارد با حوصله به سوالات جواب بدهم كه بعضا این پاسخ ها برای جوانان جالب بوده است.
چند سال پیش برای اینكه شكاف فكری بین خودم و نسل جوان را از بین ببرم، به ویژه این كه فاصله فكری بین افراد متدین و جوانان جدی است، برای آموزش روخوانی قرآن به میان دانشجویان رشته زبان شناسی دانشگاه آزاد رفتم تا در جریان سوال های امروز نسل جوان قرار گیرم.
به نظر من یك مبلغ دینی باید در یك دست قرآن و در یك دست دیگر روزنامه داشته باشد و سوالات روز را از روزنامه ها استخراج كرده و با قرآن جواب دهد ولی ما امروز به سوالات 70 سال قبل پاسخ می دهیم درحالیكه جوان امروزی این فاصله را نمی پسندد، مثلا اگر در گذشته درباره سهم ارث خانم ها و آقایان سوالی مطرح و پاسخی ارائه می شد، خانم های آن روز راضی می شدند ولی امروز آن جواب را نمی پسندند، كه این جواب باید مطابق معلومات امروزی آن فرد و سطح سوادش باشد.
من می خواستم بین جوانانی باشم كه با من رفاقتی ندارند، بر خلاف این رویه كه هر چه بگویم شاگردانم بپذیرند، برای نمونه در جلسات مذهبی ما هنوز بحث اثبات ولایت اهل بیت(ع) طرح می شود و اگرچه بحث مهمی است و باید به آن پرداخته شود ولی غافل هستیم كه اصل نبوت را در شبكه های اجتماعی و رسانه های ارتباط جمعی زیر سوال می برند.
اصل نبوت و ضرورت وحی باید برای جوانان اثبات شود و هنوز این اثبات به خوبی صورت نگرفته است. ما برای اثبات ولایت، سوالات 50 سال قبل را پاسخ می دهیم و این اشكال باعث شد تا بنده وارد بحث مفاهیم قرآن شوم و عمرم را در این راه بگذارم، بنابراین ما فقط قاری نیستیم و نسبت به قرآن غیرت داریم و به نظرم شان قاری قرآن به عنوان استاد در جامعه ما این نیست كه وقتی از او سوالی می شود، بگوید «نمی دانم» و این زیبنده نیست.

** ایرنا: سطح مسابقات امسال اوقاف را چگونه ارزیابی می كنید؟
** ابوالقاسمی: از نگاه خودم به عنوان مدیر اجرایی و كسی كه مسابقات و محافل انس را از سال 68 برگزار كرده و سختی های كار را می شناسد، باید بگویم واقعا عالی بود؛ به شرط اینكه بخواهیم نیمه پر لیوان را ببینیم و نیمه خالی لیوان خیلی كمتر بود.
هماهنگ كردن نهادها، سازمان ها و سیستم های كشور برای برگزاری یك همایش یا مسابقه بزرگ، واقعا دشوار است. گاهی میان نهادها اختلاف پیش می آید ولی در این دوره از مسابقات كه پنج مسابقه قرآنی به صورت همزمان برگزار می شد، بسیار هماهنگ و عالی بود.
كسب رضایت 400 میهمان خارجی در 10 روز، چه در زمینه مسائل تشریفاتی و اجرایی و چه در زمینه فنی بسیار دشوار است و به نظر من این مسابقات توانست رضایتمندی بیش از 85 درصد را به دست آورد. كافی است به مساله صوت در مصلای تهران بپردازیم كه به نظرم صوت مسابقات امسال بسیار عالی و چیزی شبیه معجزه بود.
البته باید به نقد این مسابقات نیز از زوایای مختلف بپردازیم ولی از طرف دیگر معتقدم نقاد باید اطلاعات كافی داشته باشد نه اینكه فردی با اطلاعات نادرست و ناقص به نقد این مسابقات بپردازد.

** ایرنا: به عنوان داور و استاد صوت و لحن چه نظری درباره این مسابقات دارید؟
** ابوالقاسمی: زوایای مختلف كار را دیده ام و حقیقتا كار سختی است، داوران ایرانی به دلیل اینكه خودشان آموزگار هستند، با داوران خارجی تفاوت دارند. به همین دلیل به جزء جزء این مسابقات، حساسیت دارند و اگرچه بنده و داوران ایرانی سالها برای بسیاری از مسائل فنی همچون آكسان ها و جای تحریرها بر روی كلمات با شاگردهای خودمان بحث می كنیم ولی داوران خارجی معمولا بر كلیات تمركز دارند.

** ایرنا: چند درصد از سیاست های مدیر سابق رادیو قرآن ادامه می دهید؟
**ابواالقاسمی: ساختار رادیو قرآن ساختاری خیلی خوب است و در زمان آقای محمدزاده نیز بسیار خوب بود و هر كسی از تحول 100 درصدی حرف بزند در واقع ناشی گری كرده است.
این ساختار توسط جمعی متخصص طراحی شده ولی شاید نگاه من نسبت به تلاوت قرآن كمی متفاوت باشد، هر چند در زمان مدیریت سابق رادیو قرآن، به عنوان كارشناس تلاوت برنامه هایی را اجرا می كردم، الان نیز همان راه را ادامه می دهیم.

** ایرنا: چه برنامه ای برای جوانان دارید؟
** ابوالقاسمی: تاكید من بر آموزش نوجوانان است زیرا معتقدم بیش از 70 درصد از مداحان و خوانندگان سنتی یا حتی موسیقی در دوران كودكی خود به تلاوت قران علاقه داشتند و یا شاید قاری بودند ولی ما امكانی به جز تلاوت قرآن را برای این افراد در سنین نوجوانی فراهم نكردیم.
یعنی یك نوجوان كه عاشق خواندن است، تلاش می كند تا حنجره اش را محك بزند یا عشق خود را با خواندن قرآن یا كمی مداحی تخلیه كند اما وجود شخصی به نام عبدالباسط در دنیای اسلام باعث می شود تا كودكان و نوجوانان با او همزاد پنداری كنند و بیشترین تاثیر را از او بگیرند و اینگونه بیشترین تاثیر را در جهان می بینیم.
زمانی كه این نوجوانان وارد عرصه خواندن می شوند، نه سنتی می توانند بخوانند و نه پاپ و نه وارد عرصه مداحی می شوند ولی تلاوت قرآن برای آنان، آسان تر و جذاب تر و همچنین مقدس است.
با این حال به دلیل ضعف جامعه قرآنی و جامعه ایرانی كه كرسی قرآنی ندارد و نمی تواند قاری خود را حفظ كند، طبیعی است كه چنین افرادی جذب هنرهای دیگر شوند كه اگر می توانستیم این استعدادهای قرآنی را حفظ كنیم، در دنیا حرف های بسیاری برای گفتن داشتیم و من به عنوان مدیر رادیو قران وظیفه خود می دانم كه چنین فضایی را ایجاد كنم تا این استعدادها در تلاوت قرآن بمانند.