عبدالمنعم طوخی قاری بود كه علیرغم اینكه برخلاف بسیاری از قراء دیگر مصری هیچگاه در برابر هیئت مهارتسنجی رادیو مصر قرار نگرفت، بسیار مشهور شد و یكی از دلایل این شهرت نیز سفرهای قرآنی فراوان وی بود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو قرآن، احمد فراهانی كارشناس مجری برنامه اكسیر اظهار داشت: عبدالمنعم طوخی در سال 1945 در مصر متولد شد. پدر وی حافظ كل قرآن و علاقهمند به قرائت قرآن بود؛ لذا از همان ابتدا فرزند خود را در جریان حفظ و قرائت قرآن قرار میدهد. به همین دلیل عبدالمنعم در 9 سالگی حافظ كل قرآن میشود و از 10 سالگی نیز قرائت قرآن را آغاز میكند.
وی ادامه داد: عبدالمنعم طوخی خود میگوید كه «من در ابتدا تحت تأثیر قرائت قاریانی مانند محمد رفعت و ابوالعینین شعیشع بودم، ولی سبك ادایی من دقیقا برگرفته از مصطفی اسماعیل بود». وی با ابوالعینین شعیشع خیلی دوست بود و تقریبا در تمامی مصاحبههایی كه به صورت تصویری ویا به صورت مكتوب از وی میخوانیم و یا میبینیم، از ابوالعینین شعیشع هم در مرام و اخلاق و رفتوآمدهایی كه با هم داشتند و هم در جریان قرائت قرآن به بزرگی یاد میكند.
فراهانی تصریح كرد: عبدالمنعم طوخی سفرهای فراوانی به كشورهای مختلف از جمله عربستان، پاكستان، چین، انگلستان و بسیاری از كشورهای عربی داشت و تلاوتهای زیادی را نیز در این كشورها انجام داد، اما وی تا آخر عمر در برابر هیئت مهارتسنجی رادیو قرار نگرفت و هر بار كه تصمیم میگرفت تا در برابر این هیئت قرار گیرد، در معرض حسادت عدهای از بدخواهان قرار میگرفت و بعضا نیز با آنها وارد درگیری لفظی میشد و به همین دلیل بود كه خود را در معرض هیئت مهارتسنجی رادیو مصر قرار نمیداد.
وی گفت: دلیل شهرت وی نیز این بود كه در سال 1977 یعنی در سن 32 سالگی به مراسم افتتاح یك مسجد دعوت شد كه بسیاری از مسئولان عالیرتبه مصری نیز در آن مجلس بودند. طوخی در این مراسم یكی از تلاوتهای فاخر خود را انجام داد و مسئولان عالیرتبه مصری آنچنان به تلاوتهای وی علاقهمند شدند كه از آن روز به بعد در هر سفر خارجی و یا داخلی كه داشتند، عبدالمنعم طوخی را به عنوان همراه و قاری قرآن با خود میبردند تا در مجالس و محافل مختلف تلاوت كند كه این امر باعث مشهور شدن وی شد.
در ادامه برنامه رادیویی اكسیر، صالح اطهریفرد، قاری بینالمللی قرآن كریم در مورد ویژگیهای تلاوت سوره مباركه هود مرحوم عبدالمنعم طوخی، اظهار كرد: مرحوم طوخی اگرچه در این تلاوت از حوزه انغام و اصوات به نوعی با محدودیت استفاده كرده و در این تلاوت سه یا چهار نغمه بیشتر شنیده نمیشود و حتی گاهی نیز ردیفهای تكراری مشاهده میشود، اما حس این تلاوت و داستانسرایی و حالات عاطفی بین پدر و فرزند در جریان غرق شدن كنعان و توصیههای پدر به فرزند خود آنچنان قوی و زیبا ارائه شده كه خود قاری نیز فوقالعاده تحت تأثیر قرار گرفته و این تلاوت به یك شاهكار تبدیل شده است.
اطهریفرد افزود: مرحوم طوخی در این تلاوت، آیه 42 سوره مباركه هود را با مقام بیات ادامه داده و از «وَهِیَ تَجْرِی بِهِمْ فِی مَوْجٍ كَالْجِبَالِ» تا «وَنَادَى نُوحٌ ابْنَهُ» و سپس، از «وَنَادَى» تا انتهای آیه «وَلَا تَكُنْ مَعَ الْكَافِرِینَ»، هر دو نفس را با یك جنس از بیات تلاوت كرده كه بسیار زیباست. سپس، «قَالَ سَآوِی» را آغاز میكند كه با بیات نوا تلاوت شده و بعد در تكرار «قَالَ سَآوِی» تا «قَالَ لَا عَاصِمَ» جنس بیات و جنس كرد با هم تركیب میشود و به نوعی با ورود جنس كرد به صدا و به تلاوت، حس عاطفی، پدرانه، دلسوزانه و نصیحتگرانه به طور كامل شكل میگیرد كه این حس نیز بسیار زیبا و تأثیرگذار است.
این قاری بینالمللی قرآن كریم تصریح كرد: در ادامه، قاری دوبار «قَالَ سَآوِی» را تا «یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاءِ» به هم وصل میكند كه هر دو بار در كلمه «َعْصِمُنِی» (بار اول) و در عبارت «یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاءِ» (بار دوم)، كاملا حالت سرمستی، غرور و تفاخر فرزند به پدر (نوح (ع)) مشهود است و این یكی از نقاط مثبت تلاوت مرحو م طوخی است.
وی افزود: پس از آن مجددا تركیب نغمی بین بیات و كرد همچنان ادامه دارد و مرحوم طوخی در جای جای تلاوت از اختلاف قرائات یا از قرائات مختلف به ویژه از قرائت عاصم به روایت حفص و قرائت نافع به روایت ورش استفاده میكند. گاهی اوقات نیز مشاهده میكنیم كه این دو روایت از دو قاری مختلف در یك نفس با هم آورده میشود كه این مسئله پسندیده نیست. از این جهت میتوانیم بگوییم كه تلاوت مرحوم طوخی انسان را یاد تلاوتهای مرحوم سعید مسلم میاندازد؛ چراكه وی نیز از این مدل زیاد استفاده میكرد. اگرچه آغاز تلاوت مرحوم طوخی كاملا مو به مو از استاد مصطفی اسماعیل تأثیر گرفته است ولی این مسئله در لابهلای تلاوت وجود دارد كه وی تأثیراتی را نیزاز شیخ سعید مسلم در تلاوت خود داشته است.
اطهریفرد بیان كرد: در ادامه تلاوت، قطعات كوتاه و تقطیع شده تكرار میشود ولی جالب است كه این تكرارهای قطعات كوتاه به معنای نفس كوتاه مرحوم طوخی نیست؛ چراكه وی در ادامه تلاوت در یك مقطع مدت 43 ثانیه در یك نفس تلاوت كرده و تحریرهای بسیار زیبا در جنس كرد اجرا میكند كه بسیار عاطفی، زیبا و محزون است.
این قاری بینالمللی قرآن كریم اظهار كرد: مرحوم طوخی سپس، در نهایت پس از اجرای این قطعه 43 ثانیهای، به مقام راست منتقل میشود و تا انتهای آیه نیز مقام راست ادامه پیدا میكند.
یادآوری میشود، این تحلیل در برنامه «اكسیر» از شبكه رادیویی قرآن پخش شد. اكسیر پنجشنبههای هر هفته با مجریكارشناسی «احمد فراهانی»، مدیر گروه آموزش رادیو قرآن و با هدف بیان نكات آموزشی تلاوتهای شاخص قاریان مصری به روی آنتن میرود و در هر برنامه دو تلاوت الگو از قاریان صاحبسبك و تأثیرگذار پخش میشود. پس از هر تلاوت نیز دو كارشناس در زمینه مباحثی همچون آموزش، تحلیل و بررسی تكنیكها و فنون تلاوت نكاتی را مطرح میكنند.