امین پویا بیان كرد: تفاوت نگاه قاریان مصری و ایرانی به مسابقات قرآن/ هیچ بهانه‌ای توجیه‌كننده غیبت مسئولان نیست

همزمان با برگزاری سی و هشتمین دوره مسابقات بین المللی قرآن كریم، استودیوی سیار رادیو قرآن در محل برگزاری این رویداد هر شب میزبان فعالان، قاریان، اساتید و مدیران قرآنی كشور است. در سومین شب از برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن كه از 9 تا 14 اسفندماه در تالار اندیشه حوزه هنری در جریان است، امین پویا، یكی از داوران این دوره از مسابقات حاضر شد تا به سوالات غلامرضا احمدی، مجری با سابقه صدا و سیما پاسخ دهد. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.

غلامرضا احمدی: افتخار داریم تا در خدمت یكی از قاریان برجسته و مطرح كشورمان باشیم، جناب استاد امین پویا، ابتدا بفرمائید تا كنون در چه مسابقات بین المللی حضور یافته اید؟

امین پویا: پنج دوره در مسابقات بین المللی شركت كرده ام و افتخار داشتم در سال های 85، 86، 89، 90 و 91 نماینده ایران در مسابقات مختلف باشم.

حاصل این پنج اعزام كسب چه رتبه هایی بوده است؟

سال 85 در مسابقات بین المللی كشور هند حضور پیدا كردم در آن مسابقات 32 كشور دنیا حضور داشتند و جناب «عیسی خورشیدی» نیز نماینده ایران در رشته حفظ بود. در آن مسابقات هر دو نماینده ایران رتبه اول را كسب كردیم. در سال 86 برای اولین بار در مسابقات مالزی حضور پیدا كردم. آنجا هم با حواشی ای كه دارد رتبه چهارم را كسب كردم.

در مسابقات مالزی معمولاً حواشی بر اصل می چربد و به نظر می رسد موارد دیگری هم در كسب رتبه دخالت دارد.

بله همینطور است؛ فقط در همین حد بگویم كه در آن سال در مسابقات مالزی افرادی كه رتبه دوم و سوم را كسب كردند به شكل ترتیل تلاوت كردند اما با این وجود صاحب رتبه شدند. سال 89 هم در مسابقات روسیه حضور پیدا كردم و رتبه اول را به دست آوردم، در ادامه هم در سال 1390 به تونس اعزام شدم و آنجا نیز رتبه اول را كسب كردم و در سال 1391 نیز برای دومین بار به مسابقات مالزی اعزام شدم و رتبه دوم را به دست آوردم.

از پدرتان هم بگوئید كه چگونه چنین فرزندی را تربیت كردند؟

واقعیت این است كه اگر به سمت قرآن جذب شدم همه از لطف خدا بوده است. در كنار این مهربانی اساتید محترم به خصوص پدر بزرگوارم باعث شد وارد این عرصه شوم این بزرگواران با تشویق های زیاد زمینه ساز این شدند تا وارد تلاوت قرآن شوم.

پدرم به قرآن علاقه مند بودند و همیشه تلاوت های استاد عبدالباسط را گوش می دادند. یك ضبط صوت قدیمی داشتیم كه پدرم دو تلاوت استاد عبدالباسط گوش می دادند و لذت می بردند. آن زمان شش سال داشتم و هنوز خواندن و نوشتن یاد نگرفته بودم، آنقدر تلاوت ها را گوش داده بودم كه خودبه خود برخی سوره های كوتاه را حفظ كرده بودم. بعد كه پدر علاقه من را دید، از كلاس اول كه خواندن یاد گرفتم و با حروف آشنا شدم، روخوانی قرآن با روش تفكیك را در سه ماهه تابستان به من یاد داد و من كلاس اول كه بودم به راحتی كل قرآن را می توانستم قرائت كنم.

در ادامه محل سكونت ما تغییر كرد و به مركز شهر آمدیم و خدمت استاد موسوی رسیدم و هنوز بعد از 30 و چند سال شاگردی ایشان را می كنم.

به این جمله اعتقاد دارید كه می گویند بچه ها آن چیزی كه پدر و مادر می گویند نمی شوند بلكه آن چیزی می شوند كه پدر و مادر هستند؟

قطعاً و حتماً همینطور است و من همین را در زندگی خودم می بینم. فرزندان نگاه می كنند اگر پدر راستگو باشد آنها نیز راستگو می شوند، اگر نمازخوان باشد آنها نیز نمازخوان می شوند و ... اینكه سفارشی بكنیم كه خودمان انجام ندهیم بر روی آنها تأثیر می گذارد.

نگاه ما به قرآن باید به گونه ای باشد كه وقتی آن را می خوانیم با آن مانوس شویم، خواندن زمینه انس را فراهم می كند، انس زمینه تدبر، تدبر زمینه فهم و فهم هم زمینه عمل را فراهم می كند. به نظر می آید كه همه چیز از همین خواندن شروع می شود حتی اگر متوجه نشویم كه چه چیزی را می خوانیم باز هم اثرگذار است.

پس از این مقدمه بد نیست به مسابقات بین المللی بپردازیم، مسابقات سی و هشتمین دوره خود را پشت سر می گذارد، با آقای مجیدی مهر، رئیس مركز امور قرآن سازمان اوقاف صحبت می كردم اعلام كردند از دو سه ماه قبل نامه نگاری و دعوت از مسئولان را انجام داده اند اما مع الاسف شاهد حضور كم رنگ مسئولان هستیم. یعنی ما از هیئت دولت كسی را نداشته ایم، از وزرای محترم و حتی از چهره های برجسته فرهنگی نیز شاهد حضور كسی نبوده ایم، بخشی شاید به خاطر كرونا باشد كه البته پروتكل ها به بهترین نحو ممكن رعایت می شود، استاد پویا به نظر شما چرا این وضعیت ایجاد شده است؟

من می خواهم به گونه ای جواب بدهم كه جسارتی نشود و لذا به همین جمله بسنده می كنم كه باید حضور در جلسه قرآن دغدغه افراد باشد.

شما نگاه كنید، وقتی دوربین در سالن می چرخد و یك وزیر را نشان می دهد، این یك نوع تبلیغ صورت گرفته است. در بحث تبلیغ می دانیم كه هرچه مسابقات باشكوه تر برگزار شود مردم بیشتر تشویق می شوند و دامنه ها هم از اینجا هست كه شكل می گیرد.

نمی توانم به مردم خرده بگیرم كه چرا نمی آیند، دلیل این است كه مردم هر كدام برای خودشان برنامه ریزی و دلیل دارند كه شاید بتواند نیامدنشان را توجیه كند. اما برای مسئولان كه در این نظام مسئول هستند و اطلاع دارند كه این رویداد، مسابقات نظام جمهوری اسلامی بوده و بزرگ ترین رویداد قرآنی در كشور و شاید جهان است كه برگزار می شود. در این دوران كرونا كه بالغ بر 90 درصد مسابقات بین المللی تعطیل شده است اما عزم جمهوری اسلامی بر این بوده است كه به هیچ نحوی تعطیل نشود، این نشانده آن است كه عزمی پشت مسابقات وجود دارد و لذا توقع از مسئولین نظام این است كه حداقل در صحن مسابقات حضور یابند و از استماع تلاوت ها بهره مند شوند. امیدوارم در روزهای آینده شاهد این حضور باشیم.

شما در مسابقات بین المللی متعددی حضور پیدا كرده اید، آنجا نحوه حضور مسئولان و مردم به چه صورت است؟

در مسابقات مالزی كه یك كشور اسلامی است، بالاترین مقام رسمی كشور كه پادشاه باشد در مسابقات حضور پیدا می كند. البته در مسابقات ایران نیز شاهد دیدار عوامل این رویداد با مقام معظم رهبری بوده ایم و از سخنرانی معظم له نیز بهره مند شده ایم، اگر شرایط اجازه می داد مطمئن هستم حضرت آقا در سالن هم حضور پیدا می كردند اما با این وجود نماینده ایشان سال های قبل در مسابقات حضور یافته است.

در مسابقات روسیه هم كه 25 میلیون مسلمان دارد شاهد هستیم كه مفتی اعظم روسیه كه بالاترین مقام در بین مسلمانان آن كشور است در سالن مسابقات حضور می یابد. مسئولان هرچقدر بیشتر حضور پیدا كنند وزن آن رویداد را از نظر سیاسی و جایگاهی بالاتر می برند.

بگذارید مقداری بدون تعارف تر عرض كنم انگار این بی توجهی در بخش های دیگر نیز وجود دارد. ما یك شبكه به نام شبكه قرآن و معارف سیما داریم و از افتخارات كشور ماست كه شبكه قرآن دارد اما بودجه این شبكه، شاید یك بیستم شبكه های سراسری دیگر نیست. ما همه فعالیت های قرآنی را در شبكه ای جمع كرده ایم كه هزینه ای هم برای آن مترتب نیستیم. از مسئولان تقاضا داریم این مطالبه جدی جامعه قرآنی كشور را جدی بگیرند و به صدای قرآن و سیمای قرآن توجه كنند. این دو شبكه باید پر بیننده ترین و پر شنونده ترین شبكه های صدا و سیمای ایران باشند. یك نمونه بی توجهی دیگر این است كه قهرمانان قرآنی ما ناشناخته هستند، چرا باید اینگونه باشند؟ چرا برای آنها پلاك قرآنی اختصاص پیدا نمی كنند تا مردم بدانند در كوچه آنها یا در خیابان آنها یك نفر هست كه قهرمان جهان است. با این وضع جالب است كه بسیاری از دوستان ما كه فعال قرآنی هستند بیمه ندارد. ما در حاشیه سی و هشتمین دوره مسابقات قرآن هستیم و نمی شود فقط بگوئیم همه چیز زیباست، البته انصافاً مسابقات زیباست و خدا قوت هم می گوئیم به برگزار كنندگان اما مسئولان محترم فعالیت های قرآنی توجه می خواهد. اینگونه نیست جناب استاد پویا؟

اگر مسابقات قرآن، صدا و سیما، دولت و مردم را به یك خانواده تشبیه كنم، به هر حال كسانی كه متولیان این كشور هستند جایگاه پدر را در این خانواده دارند. یك پدر برای فرزندان خود چگونه هزینه می كند؟ آیا هزینه می كند تا به این بچه ها فقط خوش بگذرد یا برای تعلیم و تربیت آنها هم هزینه می كند؟ شما هزینه هایی برای سفر، ورزش و ... می كنید برای اینكه به سلامتی روح و روان و جسم برسید. اما در كنار این هزینه ها باید برای كلاس زبان هم هزینه كرد، باید حتماً هنری را هم یاد گرفت و حتماً كلاسی رفت كه مربوط به توسعه فردی شود. شاید فرزند احساس كند نیازی به اینها نیست اما پدر تشخیص می دهد در كنار آن هزینه هایی كه برای خوشگذارنی فرزندان كرده است باید این هزینه ها را برای تعلیم و تربیت او نیز انجام دهد. جالب است آن بودجه ای كه صرف تعلیم و تربیت می شود بسیار بیشتر از بودجه ای است كه صرف كارهای خوشگذارنی می شود.

یك سری از شبكه های تلویزیونی شبكه هایی هستند كه برای اخبار و اطلاعات هستند، یك سری برای پر كردن اوقات فراغت مردم هستند و یك سری هم هستند كه برای آموزش مردم راه اندازی شده اند و به اعتقاد من باید بودجه این شبكه ها بیشتر شود چرا كه جامعه را به سمت سلامت بیشتر می برد.

ما در جامعه ای زندگی می كنیم كه اسلامی است و در این جامعه قرآن محور برنامه های دینی و محور قانون اساسی است، پس در نظام جمهوری اسلامی ایران كه قرآن نقش محوری دارد باید برای همین قرآن بودجه محوری هم در نظر گرفته شود.

من نمی گویم بودجه شبكه قرآن از سایر شبكه ها بیشتر باشد اما حداقل انتظار داریم هم تراز سایر شبكه ها باشد. صدا و سیما در سالیان گذشته زحمات زیادی برای بحث های آیینی و دینی و قرآنی متقبل شده است اما با این وجود باز هم توجه به موضوع قرآن كم رنگ است. شبكه قرآن به شبكه ای تبدیل شده است تا سایر شبكه ها خالی از قرآن شود. آیا شبكه ورزش فقط ورزش پخش می كند، پاسخ منفی است. تمام شبكه های برنامه ورزشی و اخبار ورزشی پخش می كنند پس چرا قران باید فقط از شبكه قرآن پخش شود.

نكته دیگری كه باید به ان اشاره كنم و نشان از كم توجهی به قرآن دارد این است كه گاهی برخی تهیه كننده ها در زمان اذان، برای اینكه زودتر به زمان پخش برنامه در حال پخش خود برسند، تلاوت و اذان را تقطیع كرده و سكوت های بین فرازها را حذف می كنند و یك تلاوت شش دقیقه ای را به سه دقیقه واذان 5 دقیقه ای را به دو دقیقه كاهش می دهند، در حالی كه همه ما می دانیم ایجاد سكوت در تلاوت و اذان معنادار است و اندازه دارد، وقتی قرآن را تلاوت می كنید جایی كه وقف می كنید یك سكوت 8 تا 12 ثانیه ای احتیاج است چون اندازه خود آن ملودی و لحن آن تلاوت سكوت لازم است تا شنونده آن موسیقی را هضم كند. اما می آیند برای كم شدن زمان تلاوت و اذان سكوت ها را حذف می كنند.

اگر در طی روز یك شبكه 24 ساعت برنامه داشته باشد هر اذان حدود 4 دقیقه زمان دارد، سوال این است كه آیا اختصاص دادن 5 دقیقه به اذان در طول 24 ساعت وقت زیادی است.

یك مواقعی هست مثلاً در حال پخش یك برنامه ورزشی ملی مهم هستیم می گویند قرآن بین فوتبالی تلاوت كنید و یا یك اذان دو دقیقه ای اجرا كنید. ما می توانیم تولید جدید داشته باشیم نه اینكه فاصله تلاوت های قدیمی را حذف كنیم.

من با این قبیل برنامه ها بیگانه نیستم و می دانم شرایط پخش قرآن و اذان در مواقعی كه رویدادی پخش می شود و مردم آن رویداد را دوست دارند و دنبال می كنند می تواند یك تلاوت كوتاه و اذان یك یا دو دقیقه ای تولید كرد. اما همیشه اینگونه نیست، ما می بینیم گاهی اذان ها و تلاوت های كوتاه شده در بین برنامه هایی پخش می شود كه آن برنامه حساسیتی ندارد و اگر با 10 دقیقه تأخیر مواجه شود هم مشكلی به وجود نمی آید.

حتی برخی از برنامه های پخش زنده هم حساسیت چندانی ندارند كه به خاطر آنها تلاوت ها و اذان ها را كوتاه كنیم. به نظر می آید شبكه های مختلف می توانند حركتی انجام دهند تا ما چنین احساسی پیدا نكنیم.

به موضوع مسابقات بازگردیم، رویداد بین المللی مسابقات قرآن را چگونه دیده اید و تلاوت ها به چه صورت بوده است؟

نسبت به سال های گذشته كشورهای مختلف در تلاوت قرآن بسیار پیشرفت كرده اند. یك سری كشورها مانند فیلیپین و مالزی بودند كه از همان قدیم نمایندگانشان تلاوت های خوبی داشتند، در این دوره هم قاری اندونزی تلاوت خوبی داشت. قاری یمنی نیز تلاوت خوبی داشت و من فكر نمی كردم چنین تلاوت زیبایی داشته باشد. شب گذشته هم حافظ دانش آموز كشور بنگلادش به قدری زیبا قرائت كرد كه همه را به تحسین وادار كرد. هم از نظر صوت، هم از نظر لحن و هم تجوید بسیار عالی بود و همه توجه داشتند به اینكه چه نمره ای به تجوید این شركت كننده داده شود تا حق مطلب ادا شود. من تا كنون در مسابقات بین المللی تلاوتی فصیح تر از ایشان ندیده بودم.

وقتی یك استاد در سطح استاد پویا از تلاوت این شركت كننده تعریف كنند یعنی خیلی حرفه ای بوده است.

جالب است كه نمره تجوید این شركت كننده 37 از 40 بود و ما تا كنون تجویدی به این فصاحت و به این زیبایی از یك دانش آموز نشنیده بودم. از نظر لحنی و صوتی نیز بسیار زیبا اجرا كرد. احساس كردم كه این مسابقات چقدر در كشورهای مختلف تأثیر گذاشته است و مسابقات باعث شده آنها نیز به آموزش های صوت و لحن و ... بپردازند و راه پیشرفت برای آنها نیز باز شود.

در گذشته اینگونه نبود، از كشورهای مختلف كه شركت كننده اعزام می شد، بسیاری سیاهی لشگر بودند اما الان اینگونه نیست. جالب است بدانید كه در همین دوره از مسابقات نماینده كشورمان در رشته قرائت تحقیق در مرحله مقدماتی رتبه دوم را كسب كرد و نماینده كشور مغرب توانست اول شود. بنابراین رقبای سختی در این مسابقات حضور دارد.

البته نماینده های ایران همیشه در تمام ادوار مسابقات خوب بوده اند چرا كه ایران پیشینه تلاوت و حفظ خوبی دارد. حافظان و قاریان ایرانی نه تنها در مسابقات كشورمان بلكه در مسابقات دیگری كه در كشورهای خارجی برگزار می شود نیز موفق ظاهر شده اند.

من زمانی كارشناس مسابقات بودم و پنج روز در یك برنامه تلویزیونی در مورد همین موضوع صحبت كردم. آنجا به یك آمار جالب رسیدم و متوجه شدم 83 درصد نمایندگان ایرانی كه بعد از انقلاب به مسابقات بین المللی اعزام شده اند موفق به كسب رتبه شده اند. یعنی یكی از رتبه های اول تا سوم را كسب كرده اند.

در همین مسابقاتی كه ایرانی ها 83 درصد رتبه ها را كسب كرده اند، مصری ها هم حضور دارند یا خیر؟

بله مسابقات با حضور مصری ها برگزار شده است اما رویكرد مصری ها به مسابقات مانند رویكرد قاریان كشور ما نیست.

در مسابقات مالزی كه حضور یافتم یكی از شركت كنندگان از من پرسید شما وقتی به مالزی آمدید یك گروه از مجری تا عكاس و خبرنگار و فیلمبردار و ... نیز همراه شما آمده اند علت این همراهی چه بود؟ پاسخ دادم جمهوری اسلامی به این مسابقات اهمیت می دهد. یكی از دوستان شركت كننده اما به نكته خوبی اشاره كرد و گفت در ایران به مسابقات بسیار اهمیت داده می شود اما در كشور ما مسابقات یك شانس است و هر كسی بیشتر رشد كند به عنوان بخشی از تشویق، او را به یك رقابت بین المللی نیز اعزام می كنند. فرد اعزام شده چه رتبه كسب كند و چه به رتبه ای نرسد به جایگاهش خدشه ای وارد نمی شود. به همین خاطر با آسودگی و فراغ بال به مسابقات می آیند. بنابراین مسابقات برای قاریان مصری شانس است اما برای قاریان ایرانی سرنوشت است.

آن سال نگاه كردم و متوجه شدم نكته واقع بینانه ای گفته شده است، قاری ایرانی وقتی بین المللی می شود تازه برای حضور در محافل و... دعوت می شود. لذا ما نیز باید مسابقات را از سرنوشت به سمت شانس تغییر دهیم. یكی از كارهایی كه می توان انجام داد این است كه امتیازاتی كه از طریق مسابقات داده می شود را به سمت موضوعات دیگر سوق دهیم.

كاری خوبی كه انجام شد در این سال ها این بود كه اعزام ها به خارج از كشور، اعزام به سفر حج، تلاوت در رادیو و تلویزیون و تلاوت در محافل را به مسابقات گره نزدند و این موارد را از طریق طرح ارزیابی قاریان مشخص كردند و این یك قدم بسیار مهم و ارزشمند بود. با اجرای طرح ارزیابی دیگر كسی دغدغه این را ندارد كه اگر مسابقات شركت نكند از تمام امتیازات محروم می شود.

مسابقات قرآن در كشور ما نظام مند است، من كمتر این را در دنیا دیده ام، یعنی مسابقات از شهرستانی و استانی و مقدماتی شروع می شود تا به كشوری و بین المللی می رسد. این یك كار بزرگ است.

سوالی كه وجود دارد این است كه آیا مسابقات قرآن لازم است یا نه و خوب است یا خیر؟ به نظر من نه تنها خوب است بلكه لازم است. بسیاری از دوستان را دیده ام كه به خاطر شركت در این مسابقات با تمام اضطراب هایی كه دارد به دنبال پیشرفت خود رفته اند و حضور خود در جلسات و محافل را پررنگ كرده اند.

وضعیت شركت كننده های كشورهای مختلف به چه صورت است؟

وقتی اسم اندونزی و فیلیپین می آید انتظار این را داریم یك قاری خوب بیاید اما در كشورهای آفریقایی یك باره یك پدیده ظاهر می شود. مثلاً ممكن است امسال یك قاری ضعیف از یك كشور آفریقایی حضور داشته باشد و سال بعد یك قاری درجه یك حضور داشته باشد. در مسابقات تونس شركت كننده ای از مغرب حضور داشت كه تلاوت ایشان را در مسجدالحرام نیز شنیده بودم و بسیار زیبا تلاوت می كرد، لذا قاریان آفریقایی به این صورت هستند. افغانستان نیز چند سالی است كه قاریان خوبی را اعزام می كند و رشد خوبی پیدا كرده اند. كشور عراق نیز قاریان خوبی دارد.

روز قبل یك خبر شوكه كننده دیدم كه مطمئناً همه ناراحت شده اند و آن هم خبر درگذشت حسن صفری بود. برای ایشان آرزوی غفران و رحمت الهی داریم.

درگذشت ایشان بسیار دردناك بود، كار تنظیم و صدابرداری اكثر گروه های تواشیح را انجام می داد و كارهای ماندگاری را همراه با گروه محراب و محمد رسول الله(ص) تولید كرد. هم در كار خود حرفه ای بود و هم اینكه متخصصی بود كه بسیار خوش اخلاق بود.